De wet van 6 november 2022 heeft een aantal wijzigingen ingevoerd in het gerechtelijk wetboek met betrekking tot het ondernemen van een bemiddeling, een poging tot verzoening/minnelijke schikking en de verwijzing naar de kamer voor minnelijke schikking, nadat één van de partijen slachtoffer is geweest van geweld door de andere partij(en). Deze wijziging is in voege getreden op 1 december 2022.

Aan de basis van het wetgevend initiatief lag het zogenaamde Verdrag van Istanbul dat in de eerste plaats een regeling viseerde bij intra-familiaal geweld. De Belgische wetgever is evenwel veel ruimer geweest in de bepaling van het toepassingsveld en beoogt iedere vorm van geweld, dus niet enkel het intra-familiale, maar alle vormen van fysiek, seksueel, psychisch of economisch geweld. Dit geweld moet zelfs niet bewezen worden, het volstaat dat er ernstige aanwijzingen aanwezig zijn. Hoe de rechtbank zal uitmaken dat deze aanwijzingen er zijn, wordt in de wet niet omschreven.

De vraag is natuurlijk wat men bijvoorbeeld kan aanzien als economisch geweld aangezien niet zelden in economische geschillen de ene partij aanzienlijk zwakker zal staan dan de andere partij. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in een geschil tussen een producent en een leverancier van essentiële onderdelen. Zal een dreiging geen onderdelen meer te leveren, aanzien worden als een vorm van economisch geweld?

Opmerkelijk is dat deze wet enkel betrekking heeft op gerechtelijke bemiddelingen. De rechter kan dus geen bemiddeling bevelen indien hij meent dat er voldoende aanduidingen zijn voor geweld uitgeoefend door één partij op de andere, maar niets sluit uit dat deze partijen dan toch nog een buitengerechtelijke bemiddeling opstarten.

Waar de rechter dus een vrije appreciatie heeft om al dan niet een gerechtelijke bemiddeling te bevelen indien er aanwijzingen zijn van geweld, is de vraag of een akkoord dat tot stand gekomen is ingevolge een buitengerechtelijke bemiddeling door de rechter kan gehomologeerd worden indien hij meent dat er aanwijzingen zijn voor de aanwezigheid van geweld, minder duidelijk te beantwoorden. De wet voorziet in ieder geval niet uitdrukkelijk in de mogelijkheid voor de rechter om in dat geval de homologatie te weigeren, hoewel sommigen reeds stellen dat hij dit zou kunnen doen indien hij dit geweld aanziet als een aantasting van de openbare orde.

Dirk Van de Gehuchte
Erkend bemiddelaar / collaboratief advocaat